Lieveheersvogel – James McBride – Recensie voor Librorum Tractatus

De jonge Henry Shackleford, zoon van een zwarte slaaf in Amerika in de jaren vlak voor de Amerikaanse burgeroorlog, komt ongewild terecht in het leger van John Brown. Dit is een leger dat met geweld de slavernij bestrijdt. Henry wordt door de mannen van Brown voor een meisje aangezien en voor zijn eigen veiligheid houdt hij deze illusie in stand. Het leger van Brown heeft opvallend veel succes maar een wel heel gewaagde actie dreigt toch hun einde te worden. Wat er aan deze actie vooraf ging en hoe het afliep lees je in dit verhaal, dat wordt verteld door Henry terwijl hij terugkijkt op zijn leven.

Doordat Henry voor een meisje wordt aangezien, blijft hij een beetje aan de zijlijn staan in het verhaal. Dat maakt hem een uitstekende toeschouwer. Hij vertelt dan ook tot in detail wat er gebeurde in het leger van John Brown. Dat is heel interessant omdat dit leger echt heeft bestaan. De daden van het leger hebben in zekere mate bijgedragen aan het ontstaan van de Amerikaanse Burgeroorlog. En die heeft uiteindelijk inderdaad geleid tot afschaffing van de slavernij.

Het feit dat Henry zich voordoet als een meisje, gaat voor hem zelf later symbool staan voor het dubbelleven dat slaven gedwongen moesten leiden. Ze moesten zich tegenover hun meesters altijd anders voordoen dan ze waren. Later komt dit thema nogmaals terug in het boek. Het is een thema om over na te denken.

Hoewel het onderwerp van het verhaal serieus is, wordt het met de nodige humor verteld. John Brown was een succesvol leider, maar ook extreem religieus en mogelijk niet helemaal psychisch gezond. Dit wordt door het verhaal van Henry op een respectvolle manier duidelijk gemaakt, maar het leidt wel tot absurde situaties. De wrange humor maakt het verhaal wel aangrijpender en echter.

Aan de schrijfstijl moet je mogelijk even wennen. Het taalgebruik is zo veel mogelijk aangepast aan de tijd waarin het boek speelt. De zinnen zijn dan ook vaak wat hoogdravender dan de zinnen die je normaal in een boek leest. En dan niet alleen die van John Brown, maar soms ook die van Henry zelf. En Henry doorspekt zijn zinnen dan ook weer met woorden uit een soort dialect. Dit past bij het boek en verhoogt de sfeer, maar leest in het begin wel wat lastig.

Ik vind dit een boeiend verhaal over een belangrijke periode in de geschiedenis. De hoofdpersoon is goed gevonden, omdat hij vanwege zijn positie erg geschikt is als verteller. Wat er in het echt precies gebeurde in het leger van Brown weet waarschijnlijk niemand, maar ik vind dit wel een geloofwaardige interpretatie van het verhaal. Het is (met name in Amerika zelf) een gevoelig onderwerp, maar ik vind dat het goed is aangepakt en dat het een fijn boek is om te lezen.